Een schipper is iemand die een varend beroep uitoefent en daarvoor de kennis, kunde, ervaring en de vereiste diploma’s bezit om als gezagvoerder van een schip te mogen optreden.
De gezagvoerder aan boord van een binnenvaartschip is degene die verantwoordelijk is voor de veilige vaart. In de praktijk is dat altijd een kapitein of schipper. In de continuvaart varen dus meerdere kapiteins of schippers aan boord, waarvan er op een bepaald moment altijd maar één als de gezagvoerder optreedt.
Een vervanger is de aflosschipper of aflosser. De onder elkaar gebezigde aanspreektitel is van oudsher: buurman of buurvrouw.
De schipper in de binnenvaart is ook dikwijls de eigenaar van het binnenschip.
Afhankelijk van het vaargebied en grootte van het schip, is voor het voeren van het gezag over een schip formeel het klein vaarbewijs, beperkt groot vaarbewijs of groot vaarbewijs vereist. De keuringen voor de vaarbewijzen verschillen per vaarbewijs. Voor het Klein vaarbewijs kan worden volstaan met het invullen van een Eigen Verklaring.